Nietrudno dziś natknąć się na informacje dotyczące mindfulness, czyli uważności. Szereg udowodnionych pozytywnych zmian dla zdrowia i samopoczucia sprawia, że uważność (mindfulness) przybiera na popularności. Skoro regularna praktyka przynosi korzystne zmiany w naszym życiu, warto wiedzieć, czym jest uważność. Postaram się dokładnie wyjaśnić, co kryje się pod tym pojęciem.

Uważność, a medytacja.

Uważność jest kojarzona z medytacją. Faktycznie te pojęcia są ze sobą powiązane. Jednak nie oznaczają tego samego. Jednym ze sposobów medytacji jest medytacja uważności (medytacja mindfulness). Zatem to, co ją wyróżnia od innych sposobów, może nakierować nas na odpowiedź na pytanie „Czym jest uważność?”

Czym jest medytacja uważności?

Medytacja uważności opiera się na świadomym koncentrowaniu uwagi na obecnych odczuciach. Mniej istotne jest to, jakie odczucia są przedmiotem medytacji. Może to być oddech, dźwięki, obrazy czy inne odczucia zmysłowe. Ważne jest to, że koncentrujemy się na obecnych odczuciach. Koncentracja ta opiera się na obserwacji oraz akceptacji bez oceniania. Skupienie powinno być skierowane w sposób intencjonalny. Innymi słowy, świadomie decydujesz, na czym zamierzasz się skupić. Umysł przeskakujący samoistnie pomiędzy różnymi odczuciami, nie jest uważny. Uwaga skierowana w określonym kierunku powinna mieć charakter obserwacyjny. Nie ma tu miejsca na ocenianie, rozmyślanie nad danym doświadczeniem.

Różnica między uważnością a medytacją.

W kontekście uważności, sama medytacja jest dla mnie procesem, sposobem do tego, aby uważność osiągnąć. W takim rozumieniu uważność jest efektem medytacji. Jest stanem, do którego zmierzam. Uważność osiągam poprzez wykonanie ćwiczenia umysłu, zwane medytacją.
Sama uważność opiera się na pełnym zanurzeniu w trwającym momencie życia. Pełna koncentracja na TU i TERAZ. Wybieganie w przód myślami lub rozpamiętywanie to zaprzeczenie uważności.

Czy trzeba medytować, aby osiągnąć uważność?

Nie. Medytacja jest jednym ze sposobów. Pozwala ona przejść w ten stan poprzez uporządkowany proces. Innym sposobem jest praktyka nieformalna. Polega ona po prostu na pełnej obecności w chwili obecnej i skupieniu uwagi na obecnej czynności i obecnych doznaniach. Dla przykładu: podczas zmywania naczyń możesz w pełni skoncentrować się na tej czynności. Na tym co odczuwasz, widzisz w chwili obecnej. Bez rozmyślania o innych sprawach, wybiegania myślami w przyszłość lub przeszłość. Tylko Ty, naczynia, gąbka i zmywanie naczyń.

Moje nieświadome początki uważności.

Z perspektywy czasu poczyniłem ciekawą obserwację. Otóż, zanim poznałem i zastosowałem medytacje czy uważność, praktykowałem nieświadomie. Działo się to podczas treningów biegowych, pływackich lub w czasie zawodów triathlonowych. Skupiałem się wówczas mocno na chwili obecnej. Pomagało mi w tym liczenie kroku biegowego czy pływackiego (raz… dwa… trzy… cztery… raz… dwa… trzy… cztery… i tak w kółko). Tylko ten jeden, jedyny – najbliższy albo obecny – ruch stanowił najważniejszy element mojego życia w danej chwili. Oczywiście nie działałem tak przez cały trening czy zawody. Moje myśli często błądziły. Tematów do rozmyślań zawsze miałem mnóstwo. Niemniej jednak zupełnie nieświadomie odkryłem taki skarb, który w pełni zrozumieć potrafię dopiero po latach.

Co daje uważność?

Uważność umożliwia nam przeżywanie życia w bardziej świadomy sposób. Koncentrując się na faktycznych doznaniach, pozbywając się nawyku oceniania i przypisywania łatek, stajemy się bardziej świadomi rzeczywistości. Twoje życie dzieje się tylko w tej chwili. Tylko TERAZ. Zatem im większa obecność w teraźniejszości Twojego umysłu, tym bardziej „korzystasz z życia”.

Wprowadź uważność do swojego życia.

Rozgość się w bieżącej chwili podczas medytacji lub nieformalnej praktyki. Do nieformalnej praktyki wykorzystaj czynności, które wykonujesz codziennie. Mycie zębów, poranna kawa, zmywanie naczyń, słuchanie muzyki, podróż komunikacją miejską, uprawianie sportu. Możliwości jest wiele, zacznij od łatwiejszych czynności.
Praktykuj codziennie i powiedz nam, jakie pozytywne zmiany zauważyłeś w swoim życiu.